Od dłuższego czasu mielę sama ze sobą temat wdzięczności. Próbuję prowadzić “dziennik wdzięczności”, specjalnie kupiłam do tego mały notes, najładniejszy jaki znalazłam, żeby swoim wyglądem zachęcał mnie do korzystania. Mimo to, nie udaje mi się codziennie zapisać choćby dwóch, trzech punktów. Nie dlatego, że nie mam za co być wdzięczna, bo wiem (już teraz wiem!), że każdego dnia, nawet najgorszego, można znaleźć do tego powód.
Nie korzystam jednak codziennie ze swojego pięknego dzienniczka, ponieważ… cały czas jestem zajęta czymś innym, moja codzienna uwaga nie jest skupiona na przeżywaniu pozytywnych, przyjemnych i radosnych momentów, ale na liście zadań do zrobienia, ewentualnie na tym co akurat poszło nie tak: to kawa się skończyła, to poplamiłam ulubioną bluzkę przy śniadaniu, ot proza życia. Nie ma w tym nic specjalnie dziwnego, tak działa nasz mózg, który przez miliony lat wykształcił taki mechanizm po to, by odpowiednio szybko reagować na coś negatywnego (i tym samym nas chronić). Poza tym mój wewnętrzny krytyk pilnuje, abym była zajęta różnymi ważnymi (i poważnymi!) sprawami, a według niego, mam wrażenie, wdzięczność do kanonu spraw ważnych i poważnych nie należy.
W kontekście mojej praktyki wdzięczności sprowadza się to jednak to tego, że nie mogę jej praktykować i cieszyć się na przykład pyszną kolacją, bo muszę myśleć o tym, że zaraz po jedzeniu trzeba poskładać pranie, które już trzy dni wisi na suszarce w korytarzu i mnie to denerwuje, albo zamartwiać się czymś, co będzie za 3 tygodnie. Sami rozumiecie. Takie priorytety w życiu. Cały ambaras polega na tym, że jak się z takimi priorytetami rosło ileś tam naście-dziesiąt lat to ogromnie trudno się teraz przestawić. Wszystkie moje życiowo-poglądowe update’y i upgrade’y nie wchodzą tak łatwo jak na Windowsie, muszę się przy nich naprawdę pomęczyć i ostro nieraz pogrzebać w wewnętrznym kodzie, przy czym non-stop wyskakują errory, łącznie z 404. Przeprogramowywanie samego siebie jest, jak sądze, trudniejsze niż planowanie trajektorii lotu na Marsa, tym bardziej, że nad lotem pracują dziesiątki-setki specjalistów, a nad moim rozwojem ja sama, samouk-amator.
Niemniej jednak mielę, przemielam i zmielam wdzięczność w poprzek i wzdłuż, przy okazji wyrabiając w sobie nawyki uważności na swoje własne potrzeby i świat wokół. To, że zaczęłam różne rzeczy zauważać i odkrywać na nowo, to krok milowy w całej mojej dotyczasowej drodze i mój osobisty mały sukces. Widzę, teraz wystarczy tylko widzianemu nadać odpowiednie znaczenie, wagę i miejsce. Tymczasem tym widzianym, a przynajmniej od czasu do czasu zauważanym dzielę się z wami.
10 kategorii, w których warto szukać powodów do wdzięczności
- Otaczający nas świat: pogodę, powietrze, kwiaty za oknem, śmieszą scenę widzianą z okna tramwaju.
Ewidentnie preferuję alternatywne źródła energii, bo działam na baterie słoneczne, ale też wodne i świeżo-powietrzne. Doceniam te momenty, kiedy mogę wystawiać nos i kończyny do ciepełka (a nie muszę chronić się przed zimnym deszczem i wiatrem), przespacerować się po okolicy oddychając pełną piersią (a nie maseczką antysmogową), albo posłuchać szumu rzeki lub morza, który zawsze działa na mnie kojąco i cieszyć wzrok jaskrawymi barwami kwiatów oraz podziwiać ich miernie tkaną konstrukcję. Jeśli jednak zjawiska przyrody ani was specjalnie nie grzeją ani nie cieszą, to na szczęście na nich świat wokół się nie kończy. Na ulicy, w tramwaju, w witrynie sklepowej i na ścianie budynku możemy dostrzec coś, co uczyni nasz dzień lepszym: rozbawi, zainspiruje, da do myślenia. Czy nie warto temu poświęcić chwili uznania?
- Możliwości naszego ciała
Paradoksalnie zaczęłam je doceniać i zauważać w momentach skrajnej niemocy i wtedy kiedy tych możliwości było najmniej. Kiedy wszystko boli, wcale nie można się ruszyć lub ciężko podnieść się z łóżka, to najdrobniejszy gest staje się wyczynem, a w głowie pojawia się myśl: wow, udało mi się dziś podnieść i nawet założyłam skarpetki! I super się z tego wyczynu cieszę, jakby to było przebiegnięcie maratonu (co jest wg mnie wyznacznikiem ogromnych możliwości). Możliwości naszego ciała traktujemy jak pewniak i nie mówimy sobie: dziękuję Ci ciało, że przytaszczyłoś te wielkie torby z biedry, że dobiegłoś do tramwaju, że przesiedziałoś na tyłku 10 godzinę w pracy i dajesz radę. Chcemy ze swoimi ciałami robić niesamowite rzeczy, rzeźbić je dowolnie i kształtować. A czy nasze ciało jest nam dane jak glina, tworzywo, z którego mamy coś lepić, zmieniać, udoskonalać, dostosowywać? A może nasze ciała od początku są “gotowe” i nie musimy już nic z nimi robić. Może wystarczy je kochać i doceniać, choćby sprawne nadgarstki i palce, bez których nie klikałabym tego tekstu.
- Możliwości naszego umysłu
Podobnie jak z ciałem, zaczęłam je doceniać w chwili, w której o wzbijaniu się na intelektualne szczyty mogłabym tylko pomarzyć. Zamiast ganić się za jedną rzecz, o której zapomniałam, zobaczyłam też 5 innych, o których udało mi się pamiętać. I chociaż pewnie nie dostałabym się do Mensy, nie umiem programować ani szybko liczyć, to wiem, że są informacje, które chwytam w locie, problemy, które z łatwością rozbieram na czynniki pierwsze, sprawy, które opisuje z lekkością ptaka sunącego prosto w chmury. Widzę, że składam słowa z liter, a ze słów dłuższe teksty i często przychodzi mi to z łatwością. Nadal jednak nie umiem sobie powiedzieć, że nie każdy tak ma i mojemu mózgowi/neuronom/połączeniom pomiędzy nimi nie skrobnęłam dotąd żadnej, choćby najdrobniejszej dziękczynnej litanii. A ty? Co potrafią Twoje neurony? Czy zasługują czasem na brawa?
- Życiowe okoliczności
Kiedy ostatnio zepsuło się nam auto, byłam tym strasznie zdemotywowana, zła i narzekająca. No niefart. I w zepsutym aucie nie ma nic przyjemnego i radosnego, ale nie pomyślałam: uf, jakie to szczęście, że stać nas na naprawę w danym momencie i że akurat mechanik ma czas. Nawet w najbardziej pechowej i patowej sytuacji czasem składa się tak, że wyjście z dołka nie sprawia nam większego trudu. Tylko, czy my dostrzegamy to, że nie było tak trudno, czy może skupiamy się na tym, że wpadliśmy w dołek? Raczej, że to drugie. Stawiam swój świat do góry nogami i próbuje go odczarować. Spisuję listę dobrych rzeczy, jakie przydarzyły mi się w życiu, zbiegów okoliczności, przypadków, celowych działań, które się powiodły i nie próbuje ich falsyfikować: mam własny kąt, względną stabilność finansową, mam rodzinę, na której często mogę polegać, skończyłam studia, które chciałam… Jednym z punktów na mojej liście jest poznanie mojego męża (do czego przyczyniło się co najmniej kilka “okoliczności”, w tym sytuacja polityczna na świecie;)). I w pierwszej chwili mój tok myślenia przebiega tak: no tak tak, to szczęście, ale (włącza mi się nieustanne ALE) związki są przecież trudne. Uczę się nowych torów dla moich myśli: Poznałam mojego męża. Czy to szczęście i warto być za to wdzięcznym? Tak. I stawiam kropkę.
- Nasze zalety i to jak z nich korzystamy
Z zaletami mam podobnie jak z tymi dobrymi okolicznościami w życiu. Wiadomo, że jakieś są… ALE. Jakieś nie takie. Mało praktyczne. Poproszę o inny zestaw. To wieczne “ale” i umniejszanie swoim zaletom i dokonaniom to też często nasz porządek dzienny. Mówimy, że jakoś wyszło, udało się, trafiło (ślepej kurze ziarno, w domyśle), zamiast: tak, ja tego dokonałam/dokonałem dzięki swoim umiejętnościom: dociekliwości, pracowitości, umiejętności analizy/syntezy, poczuciu humoru… Korzystamy z naszego repertuaru codziennie i to dzięki niemu radzimy sobie z światem. Wdzięczność samemu sobie za posiadane zasoby to podstawa miłości własnej.
- Bliskie osoby
Każdy z nas, o ile nie mieszka aktualnie na bezludnej wyspie, ma wokół siebie przynajmniej jedną bliską osobę, na której wsparcie może liczyć w trudnej sytuacji. Nie musimy się jednak znaleźć w środku dramatycznej sceny, żeby tę bliską osobę zauważyć i docenić. Że jest lub są. Że możemy z nimi czasem porozmawiać, spędzić czas, zrobić coś fajnego, że mamy czyj numer wpisać w połączenia SOS w naszym telefonie.
- Miłe i życzliwe gesty
Życzenie miłego dnia przed panią ekspedientkę z żabki, porozumiewawcze spojrzenie z osobami w długiej kolejce, pomoc sąsiada z wniesieniem zakupów, zrobienie miejsca w autobusie, przyniesienie kawy przez koleżankę z pracy. Setki drobnych czynności wykonanych przez otaczających nas ludzi, sprawiają, że nasz dzień albo chociaż dany moment jest lepszy. Celebrujmy wdzięczność, za to co wnieśli do naszego życia choćby przypadkowo napotkani ludzie.
- Dobre wiadomości
To mogą być wiadomości dobre i radosne dla nas osobiście: pozytywna decyzja z banku/urzędu, dobre wyniki badań, albo dotyczące ludzi z którymi się stykamy: członka rodziny czy znajomych. Czy cudza radość nie smakuje tak samo dobrze jak nasza własna? Dobre nowiny mogą także wpłynąć ze świata mediów: rozwikłanie ważnej zagadki naukowej, posadzenie nowego lasu, wprowadzenie nowego skutecznego leku przeciwko jakiejś chorobie. Jeśli mamy wrażenie, że dany dzień to “czarny piątek” nawet jeśli jest wtorek, to zastanówmy się albo sprawdźmy: czy na pewno nic dobrego się dziś nie wydarzyło?
- Drobne przyjemności
Kolejna grupa drobiazgów, która w najbardziej ponury dzień wprowadzi promyk słońca. Jeśli żadne miłe wydarzenie, za jakie można okazać wdzięczność mnie dziś nie spotkało, to może doświadczyłam czegoś co sprawiło mi chwilową przyjemność? Mnie, nieposkromionym łasuchowi, najpierw przychodzi na myśl… jedzenie. Zanurzenie nie tylko swoich kubków smakowych, ale też myśli w ulubionym daniu czy kawałku ciasta, odczuwanie kropli wody na naszej skórze i zapachu ulubionego olejku w nozdrzach, ulubiona piosenka, film, poranna kawa, wycieczka do muzeum. Doznania zmysłowe i estetyczne to coś co wcale nie jest dane każdemu, a to, że mamy możliwość ich odbioru jest bardzo cenne.
- Czas
Najbardziej abstrakcyjny element na mojej liście. Coś zupełnie niezależnego od nas, co jest nam dane raz na zawsze. Ciągle powtarzamy: nie mam czasu. To jednak nieprawda! Mamy, nikt nam go nie zabiera, a my sami nim zarządzamy I choć nie w 100% decydujemy na co go przeznaczamy i w jakim zakresie (bo przecież w większości wypadków musimy chodzić do pracy i zapewnić sobie/rodzinie środki na utrzymanie), to tak naprawdę wiele zależy od naszych wyborów. Możemy go spędzać nieefektywnie, możemy nawet marnować i nikt tego nam nie zabroni. Możemy też z niego dobrze korzystać.
Podobno wdzięczność to droga na skróty do częstszego odczuwania szczęścia. Jest to szczęście bez stawiania warunków typu: będę szczęśliwa tylko jeśli/dopiero wtedy, gdy zbuduję dom, dostanę nową pracę, kupię tę lub tamtą rzecz. To droga do szczęścia tu i teraz. Prócz praktykowania wdzięczności własnej, pomóżmy w tym także innym i okazujmy naszą wdzięczność ludziom wokół. Dziękujmy ekspedientce za szybką obsługę, konsultantowi za miłą i rzeczową rozmowę, urzędnikowi za wyjaśnienie i załatwioną sprawę. To, co nic nie kosztuje bywa cenniejsze niż najdroższe waluty świata.
